22 ก.ค. 2019

วันรักษ์เปลือกตา LID DAY 2019

วันศุกร์ที่ 12 กรกฎาคม 2562: 10.00 น.: บริเวณหน้าศูนย์เลเซอร์สายตาจุฬาฯ โถงเอนกประสงค์ อาคาร 14 ชั้น
โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย

ศูนย์เลเซอร์สายตา ฝ่ายจักษุวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทยศาสตร์ จุฬาฯ และฝ่ายการพยาบาล โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ร่วมกันจัดงานเสวนาวันรักษ์เปลือกตา LID DAY 2019 เพื่อให้ความรู้แก่บุคลากรทางการแพทย์และประชาชนทั่วไป โดยมี คุณญาญ่า – อุรัสยา เสปอร์บันด์ นักแสดง และเซเลบริตี้นักธุรกิจ คุณแป้ง – นวลพรรณ ล่ำซำ เข้าร่วมเป็นแขกรับเชิญพิเศษ และ คุณแหม่ม สุริวิภา กุลตังวัฒนา เป็นผู้ดำเนินรายการ

รศ.พญ.งามจิตต์ เกษตรสุวรรณ หัวหน้าศูนย์เลเซอร์สายตา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ กล่าวว่า นับเป็นอีกภาระกิจสำคัญและต่อเนื่องของศูนย์เลเซอร์สายตาจุฬาฯ (Chula Refractive Surgery Center) โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย

ในการจัดกิจกรรมเผยแพร่ความรู้สุ่บุคลากรทางการแพทย์และประชาชนเกี่ยวกับการดูแลรักษาโรคสายตาผิดปกติ โดยแต่ละปีจะมีการกำหนดหัวข้อการจัดงานที่แตกต่างกันไป ซึ่งในปี พ.ศ. 2562 นี้ ศูนย์เลเซอร์สายตาจุฬาฯ มีกำหนดจัดงาน “รักษ์เปลือกตา” (Lid Day) ขึ้นระหว่างวันที่ 11-12 กรกฎาคม พ.ศ.2562 เน้นการให้ความรู้เรื่องการดูแลรักษาโรคตาแห้งชนิดท่อน้ำมันที่เปลือกตาอุดตัน (Meibomian Gland Dysfunction-MGD) ซึ่งพบจำนวนผู้ป่วยมากที่สุดในกลุ่มผู้ป่วยโรคตาแห้ง

จากรายงานการรักษาผู้ป่วยโรคสายตาผิดปกติที่เข้ารับการรักษาที่ศูนย์เลเซอร์สายตาจุฬาฯ ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา พบว่า มีผู้ป่วยจำนวนมากที่ไม่สามารถเข้ารับการรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดหรือเลเซอร์ได้ในทันที เนื่องจากมีภาวะโรคตาแห้งจากความผิดปกติของน้ำตา (Dry Eye) ปกติแล้วน้ำตาจะมีทั้งหมด 3 ชั้น คือ ชั้นในสุดเป็นเมือกที่เคลือบลูกตา ชั้นกลางเป็นชั้นน้ำตา และชั้นบนสุดเป็นชั้นฟิล์มน้ำมันที่สร้างจากต่อมไขมันที่เปลือกตา มีลักษณะเหมือนฟิล์มป้องกันไม่ให้น้ำและเมือกในตาระเหยออกไป เมื่อตรวจวิเคราะห์ลึกลงไปก็พบอีกว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีภาวะตาแห้งจากความผิดปกติของต่อมผลิตน้ำมัน อันเกิดจากภาวะท่อน้ำมันที่เปลือกตาอุดตัน

โรคตาแห้งชนิดท่อน้ำมันที่เปลือกตาอุดตันเป็นโรคที่พบในผู้ป่วยจำนวนมาก ทั้งยังเป็นโรคเรื้อรังที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและต่อเนื่อง ประกอบกับประเทศไทยในปัจจุบันยังมีบุคลากรทางการแพทย์จำนวนไม่มากนักที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญเฉพาะทางในการดูแลรักษาโรคดังกล่าว ศูนย์เลเซอร์สายตาจุฬาฯ จึงเล็งเห็นความสำคัญในการจัดงานรักษ์เปลือกตาขึ้น เพื่อให้ความรู้แก่บุคลากรทางการแพทย์และประชาชนทั่วไปเกี่ยวกับการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคตาแห้งชนิดท่อน้ำมันที่เปลือกตาอุดตัน

โรคต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตัน คือ ภาวะที่เกิดการอุดตันของต่อมไขมันที่เปลือกตา ทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการระคายเคืองตา จากการอักเสบของเปลือกตาและตาแห้ง

ต่อมไขมันที่เปลือกตา คือ ต่อมเล็กๆ อยู่บริเวณเปลือกตาบนและล่าง ทำหน้าที่สร้างไขมันเพื่อเคลือบชั้นน้ำตาไม่ให้เกิดการระเหยไวเกินไป เมื่อมองด้วยกล้องขยายจะสามารถมองเห็นรูปเปิดของต่อมไขมันนี้ได้

โรคต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตัน อาจพบได้มากถึงร้อยละ 60 ของประชากร โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พบได้มากในทวีปเอเซีย รวมถึงในประเทศไทย

ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดโรค
– โรคทางตา เช่น เปลือกตาส่วนหน้าอักเสบ การใส่คอนแทคเลนส์ การติดเชื้อไร (demodex folliculum) โรคตาแห้ง
– โรคทางกาย เช่น วัยหมดประจำเดือน กลุ่มอาการโจเกรน (Sjogren’s disease) โรคสะเก็ดเงิน ความดันโลหิตสูง โรคต่อมลูกหมากโต
– ยา เช่น ยาฮอร์โมนเพศหญิง ยาแก้แพ้ ยาต้านเศร้า

อาการของโรคต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตัน
พบได้ตั้งแต่ผู้ป่วยที่ไม่มีอาการไปจนถึงผู้ป่วยที่มีอาการระคายเคืองตามาก แพ้แสง แสบตา น้ำตาไหล รู้สึกเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมในตาและมีระดับความชัดของการมองเห็นลดลง
การวินิจฉัย
ต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตันสามารถตรวจได้ด้วยกล้องตรวจตา ซึ่งจะสามารถตรวจพบลักษณะการอุดตันของรูเปิดของต่อมไขมันบริเวณขอบเปลือกตาและตรวจพบลักษณะขุ่นข้นของไขมันที่เปลือกตา นอกจากนี้ยังสามารถตรวจพบการอักเสบของขอบเปลือกตาร่วมด้วยได้
ภาพแสดงลักษณะเปลือกตาที่มีการอักเสบจากต่อมไขมันที่เปลือกตาอุดตัน
เครื่องมืออื่นๆ ที่ช่วยในการวินิจฉัย
– เครื่องตรวจประเมินชั้นน้ำตาโดยละเอียด สามารถตรวจลักษณะการแตกตัวของชั้นน้ำตา (keratography) และความหนาของชั้นไขมันในน้ำตา (Lipiview) สามารถใช้ในการประเมินชนิดและความรุนแรงของโรคได้
– เครื่องตรวจต่อมไขมันที่เปลือกตา (meibography) สามารถถ่ายภาพต่อมไขมันที่เปลือกตา ซึ่งอาจตรวจพบการฝ่อของต่อมไขมันในกรณีที่โรคเป็นมาก
การรักษา
การนวดทำความสะอาดเปลือกตา ทำได้โดยการประคบอุ่นบริเวณเปลือกตานาน 5-15 นาที แล้วนวดบริเวณขอบเปลือกตา หลังจากนั้นทำความสะอาดเปลือกตาด้วยสบู่สำหรับเด็กอ่อนและเช็ดคราบสกปรกบริเวณของเปลือกตาบนและล่างออก